Amaç:
Küresel ölçekte ülkelerin gelişmişlik
düzeyleri, bireylerinin üretkenliği ve bu süreçte düşünme
becerilerinin bilinçli kullanımı ile yakından ilişkilidir.
Rugiero (2017), düşünme sürecinde yansıtıcı, yaratıcı ve
eleştirel düşünmeyi üç temel unsur olarak işaret etmektedir. Bu
düşünme becerilerinin birlikte kullanımında ise girişimcilik
becerisi kapsayıcı bir rol üstlenmektedir. Girişimcilik sosyal
ve kültürel bir olgudur. Bu nedenle faklı sosyo-kültürel
özelliklere sahip toplumlarda farklı girişimcilik yeterlikleri
ön plana çıkmaktadır (Bozkurt ve Alparslan, 2013).
Teknolojinin baş döndürücü bir hızla
geliştiği dünyada, ülkeler girişimcilik becerisini oldukça
önemsemiş ve bu durum ülkemiz öğretim programlarının da
içeriğine yansıtılmıştır (MEB, 2013). Nitekim 2018 fen bilimleri
dersi öğretim programında bireye; bilgiyi üreten, hayatta
işlevsel olarak kullanabilen, problem çözebilen, eleştirel
düşünen, girişimci, kararlı, iletişim becerilerine sahip, empati
yapabilen, topluma ve kültüre katkı sağlayan vb. nitelikler
kazandırılması hedeflenmiştir (MEB, 2018). Hedeflenen
girişimcilik yeterlilikleri, girişimcilik eğitiminde bilgi,
beceri ve tecrübe kazanma sürecinde geliştirilebilir (Bikse,
Rivza & Riemere, 2015). Avrupa Komisyonuna göre (2002, 2004,
2008), girişimcilik
eğitimi; girişimci düşünme ve davranışların (yaratıcılık,
karar verme, iletişim, sorumluluk, risk alma, bağımsızlık,
kendine güven, liderlik, takım ruhu, vb.) temelini oluşturan
kişisel niteliklerin, tutumların ve becerilerin geliştirilmesi
olarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla beklenti, girişimcilik
eğitimi sayesinde bireylere sadece gelecek hayatları içerinde
ekonomik değer kazandırmak değildir, aynı zamanda yaşam boyu
öğrenme kapsamında bilişsel ve sosyal beceri de kazandırmaktır
(European Commission, 2011). Girişimcilik eğitiminin bireye
kazandırılması bu noktada pedagojik yaklaşımlarla da etkileşmek
durumundadır.
Öğretim programlarında ve akademik
çalışmalarda yer bulan girişimcilik eğitiminin gelişimi, büyük
ölçüde girişimciliğin öğretilip öğretilemeyeceği sorusuna
verilecek cevaplar ile mümkündür. Gibb'e (2005) göre, böyle bir
girişimcilik eğitiminde uygulanacak pedagoji, öğrenenlerin
öğrenme sürecindeki aktif rolü ve dolayısıyla geleneksel olmayan
öğretim yöntemleri üzerine kurulmalıdır. Dolayısıyla öğretmen
yetiştirme sürecinde hem güncel/yeni öğrenme yaklaşımlarının
uygulanabilirliğinin arttırılmasına hem de girişimcilik
becerisinin bu öğrenme etkinliklerine uyarlanabilmesine oldukça
fazla gereksinim duyulmaktadır. Öte yandan Ruskovaara ve Pihkala
(2014) girişimcilik eğitiminin düzeyi ve içeriğinde uygulayıcı
olarak öğretmen rolünü değerlendirirken, geçmişte aldığı
eğitimin ve öğrenme ortamında oluşturduğu bağlamın oldukça
önemli bir yer tutacağını işaret etmektedir. Bu durumda lisans
düzeyinde öğretmen adaylarının yeterlikler kazanması ve
performans sergileyebilmeleri girişimcilik eğitimine önemli bir
ivme kazandıracaktır. Bu bağlamda gerçekleştirilecek proje ile
öğretmen adaylarının girişimcilik eğitimi yeterliklerine üç
şekilde katkı sunulması hedeflenmektedir:
1. Öğretmen adaylarına girişimcilik
becerisinin alt boyutları ve diğer yaşam becerileri ile olan
ilişkisi hakkında farkındalık ve yeterlikler kazandırılması,
2. Öğretmen adaylarının, “Girişimcilik
becerisi, öğrencilere fen bilimleri öğretimde etkinlik temelli
olarak nasıl kazandırılabilir?” sorusuna çözüm
getirebilmeleri,
3. Öğretmen adaylarının, Fen
bilimleri öğretiminde güncel öğrenme yaklaşımı, model ve
yöntemlerle girişimcilik becerisini bütünleştiren uygulamalı
etkinliklerle tanıştırılmaları, özgün etkinlikler geliştirebilme
ve bunları uygulayabilme yeterlikleri kazanmaları
hedeflenmektedir.
Ayrıca girişimcilik temelli öğretim
etkinlikleri hazırlayabilme yeterliklerinin geliştirilmesi ile
öz-yeterlik seviyeleri artmış olan öğretmen adaylarının
etkileşecekleri diğer eğitim paydaşlarına ulaşması ile eğitimde
girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması da hedeflenmektedir.
Kapsam:
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de girişimcilik ve girişimcilik
eğitimi önemsenmekte ve bu alana kaynaklar ayrılmaktadır. Bu bağlamda bir
taraftan iktisadi ve ticari boyutta yaşam boyu öğrenme kapsamında KOSGEB ve
bazı kuruluşlar tarafından girişimcilik desteklenirken bir taraftan da
öğretim kademelerinde öğrenci ve öğretmenlere farkındalık ve tutum
kazandırmaya yönelik seminerler ve etkinlikler düzenlenmektedir. Bu proje
çalışmasında mevcut etkinliklerden farklı olarak fen bilimleri öğrenme
ortamlarında yaratıcı drama, sorgulayıcı yaklaşım, REACT modeli, STEM
yaklaşımı, eğitsel oyunlar, informal öğrenme gibi güncel öğretim yöntem ve
yaklaşımları üzerinden girişimcilik eğitiminin kazandırılması üzerine
yoğunlaşılacaktır. Ayrıca proje etkinlikleri, her öğrencinin kolaylıkla
ulaşıp temin edebileceği basit ve geri dönüştürülebilir araç gereçlerle
gerçekleştirilecektir. Bu durum öğretmen adaylarının mesleki yaşantılarında
bu tür uygulamaları gerçekleştirebilmeleri anlamında önemlidir.
Etkinlik kapsamında öncelikle öğretim programlarının doğası ve
girişimcilik, fen, mühendislik ve girişimcilik uygulamaları, 21. yüzyıl
becerileri kapsamında girişimcilik konuları tartışılacaktır. Daha sonra
REACT modeli, argümantasyon temelli eğitim, eğitsel oyunlar, yaratıcı drama,
sosyo-bilimsel konular, algoritmik yaklaşım ve STEM eğitimi yaklaşımı
yoluyla girişimcilik eğitimi tartışılacak ve uygulama örnekleri
gerçekleştirilecek. Bu örnekler fen bilimleri öğretim programı ile uyumludur.
Ayrıca informal öğrenme ortamlarında girişimcilik ve fen öğrenme
ortamlarında oluşturulan ürünlere yönelik girişimcilik ve pazarlama ilişkisi
üzerine uygulamalı etkinlikler yapılacaktır.
Katılımcılar internet sitesi üzerinden başvuranlar arasından, katılımcı seçim ölçütlerine göre belirlenecektir. Projeye katılacak olan fen bilgisi öğretmen adaylarının projede görev almaya istekli olması ve TÜBİTAK tarafından daha önce desteklenmiş olan projelerde katılımcı olmaması ön koşul olarak seçilmiştir. Bununla birlikte adayların akademik başarı genel not ortalamasının en az 2,5 (4’lük sistemde) olması ya da 75 ve üzeri olması gerekmektedir. Proje kapsamında ele alınacak her bir yeni öğretim yaklaşımı teorik ve uygulamalı gerçekleştirilecek olup, uygulamalı eğitimlerin grup çalışması şeklinde planlanması nedeniyle 30 kişilik bir katılımcı grubu hedeflenmiştir. Projenin yaygınlaştırılması adına farklı üniversitelerden katılımcı seçilecek ve her üniversiteye en fazla iki kontenjan tanınacaktır. Etkinlikler Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi bünyesinde, akıllı tahta ve ses siteminin bulunduğu akıllı sınıflarda gerçekleştirilecektir. Öğrenme ortamı, etkinliklerde kullanılacak araç-gereçlerle birlikte grup çalışmasına uygun olarak düzenlenecektir. Ayrıca gerektiğinde fakülte bünyesinde yer alan bilgisayar laboratuvarları ve Fen ve Teknoloji laboratuvarlarından yararlanılacaktır. Katılımcılar 47 ders saati süresince, 7 farklı kurumda görev yapan ve her biri kendi alanlarında uzman veya yeterli donanıma sahip 11 öğretim üyesinin deneyimlerinden yararlanma fırsatı yakalayacaklardır.
Etkinliğin yaygın etkisinin artırılması adına, katılımcılarla proje web sayfası ve facebook kanalları aracılığıyla bilgi belge paylaşımı yapılacaktır. Bu kapsamda etkinlik kitapçığı, etkinliklerden çıkacak ürünler ve bazı uygulamalara ait video görüntüleri paylaşılacaktır. Katılımcılardan bu tür etkinlikleri kullanmaları ve benzer etkinlikleri geliştirip proje facebook sayfasında deneyimleriyle birlikte paylaşmaları istenecektir. Ayrıca uygulamalar hakkında katılımcıların görüşlerini yansıtmak amacıyla ekte verilen taslak "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu" ve katılımcılar tarafından geliştirilen "Girişimcilik Eğitimi Örnek Etkinlikleri"’nin analizinde kullanılacak taslak kontrol listesi aracılığıyla elde edilen veriler değerlendirilerek ve raporlaştırılarak fen eğitimine katkı anlamında akademik yayınlara dönüştürülecektir.